FORUM GEOLOGICZNE

tearsens · Dołączył: 07 Kwi 2022 Posty: 15 Przeczytał: 0 tematów

Dzień dobry!

Nie znam się zupełnie na skamieniałościach, właściwie to dopiero niedawno zaczęłam się zagłębiać w świat skał i minerałów... Ale z ostatniego spaceru przywiozłam kilka okazów, które nie dają mi spokoju Smile

Podpowiecie, czy to jest coś ciekawego, czy warto to oczyścić, czy lepiej zostawić, bo się zniszczy? Jeśli to, co na wierzchu, nie jest niczym ciekawym, może warto rozłupać i zobaczyć, co jest w środku?

Wszystko znalezione w jednym miejscu, na mikroplaży nad Odrą, w okolicach Wrocławia, przy ok. 3-metrowym, podmytym brzegu. Sporo drewna tam leżało, zwalone drzewa. Przy brzegu dno rzeki gliniaste, z jakimiś małymi muszlami. Część tych kamoli wzięta z plaży, trzy wykopałam z podmytego brzegu - jeden z nich wygrzebywałam chyba z 20 minut, drugi wisiał w korzeniach i sam zleciał, lekko trącony Smile

W tym brzegu nie było tego dużo, na długości może z 10-15 metrów wystawały takie trzy kawałki, reszta musiała wcześniej spaść na plażę.

Miękkie to twory, większość daje się zarysować paznokciem, ale są fragmenty twardsze, które paznokciem zarysowują się z trudem (szkoda paznokcia) albo w ogóle (dopiero nożyczki dały radę). Rysa zgodna z kolorem znalezisk - te bardziej czerwone dały rysę czerwoną/różową, te ciemnożółte dały ciemnożółtą, pozostałe, jaśniejsze dały rysę jasnokremową/białą/szarawą.

1. Najbardziej podobają mi się te egzemplarze, bo wyglądają, jak odciski słojów drzewa. Czy to możliwe, że tym właśnie są? Leżały na plaży, lekko wkopane w piasek. Dwa ciemniejsze są bardzo miękkie, łatwo można je zarysować paznokciem. Wystarczy wziąć w rękę, a na palcach zostaje żółty pył. Trzeci, jaśniejszy, jest trochę twardszy. Nie zostawia pyłu, daje się zarysować paznokciem, ale ledwo ledwo. Na razie ich mocno nie szorowałam, bojąc się, by nie zniszczyć tych ładnych wzorów. Można je normalnie wyszorować szczoteczką? W końcu siedziały w rzece i nic im się nie stało. Ale ten łatwo osiadający na palcach pył mnie trochę przystopował z szorowaniem...

Jakakolwiek będzie wasza ocena, te na pewno sobie zatrzymam, bo ładne są, nawet jeśli to jednak nie jest odcisk drzewa Smile

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Na tym ostatnim zdjęciu w dolnym trójkącie, po lewej, jest taka jakby skorupka, beżowego koloru i jest twardsza od reszty. Może to być jakaś muszla, pancerzyk lub coś innego ciekawego? Szkoda, że tylko taki mały fragment, ale jeśli to coś interesującego, to przy następnej wyprawie w to samo miejsce poszukam lepszych okazów.

2. Druga partia - mniejsze i większe kawałki, z różnymi wzorami i wypukłościami na wierzchu i na bokach. Zastanawiam się, czy warto je oczyścić albo głębiej w nich pogrzebać, szczególnie w tym większym. Może się tam kryć coś ciekawszego? Podobnych kamieni było tam jeszcze dużo więcej. Niektóre były prawie całkiem gładkie, ale na wierzchu miały "przyklejone" półkoliste kształty, wszystko pokryte taką samą materią, jak sam kamień. Zastanawiam się, czy w tych "kopułkach" mogą tkwić np. jakieś muszle? Akurat żadnego takiego okazu nie zabrałam, bo plecak i tak był już ciężki, ale pewnie tam jeszcze wrócę Smile

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
Z prawej strony jest taka szarawa część, też twardsza od reszty, ale nożyczkami dała się zarysować.

3. I ostatnia grupa - czerwonawe. Niektóre kawałki były biało-czerwono-szare/brązowe Smile

Są na nich takie drobne "odbitki" wyglądające jak robaczki, choć pewnie to po prostu jakieś korzonki się odcisnęły. Ostatnie dwa zdjęcia wrzucam dla pokazania urozmaicenia kolorystycznego, nie ma na nich (chyba) żadnych ciekawostek.

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
Ten jest najtwardszy (i też najbardziej kolorowy), na brzegu z trudem dał się zarysować nożyczkami.

[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

tearsens · Dołączył: 07 Kwi 2022 Posty: 15 Przeczytał: 0 tematów

Dodam jeszcze, że we wszystkich tych kawałkach widoczne są mikroskopijnej wielkości błyszczące drobinki, srebrzyste, rzadko umiejscowione (zdecydowanie gęściej w tych czerwonych okazach).

jinx · Dołączył: 22 Lut 2017 Posty: 506 Przeczytał: 2 tematy

Skał niestety nie rozpoznaję, ale z ogólnych rzeczy:

"słoje" to nie słoje tylko periodyczne wytrącenia związków/tlenków żelaza, a'la pierścienie Lieseganga:

[link widoczny dla zalogowanych](geology)
(po otwaciu tej strony warto kliknąc na link w pierwszym od góry zdaniu:
"For Liesegang rings in geology, see Liesegang rings (geology)." gdzie sa ładne przykłady geologiczne - ładniejsze od laboratoryjnych)

Skorupa w ostatnim linku w pnkcie 1 wygląda na małża, a wlaściwie na "chyba małża".

> Szkoda, że tylko taki mały fragment, ale jeśli to coś interesującego, to przy następnej wyprawie w to samo miejsce poszukam lepszych okazów.

O lepsze okazy paleontologiczne bywa trudno, bo albo nie wystają na powierzchnię, albo wystają więc są zdarte, albo je właśnie odsłoniliśmy rozłupujac skałę, a wtedy sa rozłupane (rozerwane).
Ten małż zacheca do preparacji, a jesli skała jak piszesz jest miekka, to może warto spróbować...
Inna metoda uzyskania urokliwego małża (niź preparacja) to zbieranie małży współczesnych.

Skały nr 2 itd to wapienie, które ewidentnie zawieraja skamieniałości: ślimaki, małże (lub ramienionogi) oraz ichnoślady (np. w tym żółtym próchniaku). Ten twardszy to wapień skrzemieniały/skrzemionkowany.

Niektóre ździebko przypominają pewne "skały z nazwami własnymi" (np. wapień bałtycki z czerwonymi plamami), ale pewności nie mam. Generalnie wyżej wymienione skamieniałości niezbyt naprowadzają na okres geologiczny
wiec nie wiem nawet jak są stare. Niech ktoś pomoże...
Sreberka to piryt może być, zważywszy na to, że wszędzie czerwono od żelaza. Generalnie w wapieniach główne (najpospolitsze) metalicznie połyskujące minerały to piryt lub galena.

m24

Ta pierwsza partia fotek to mi się kojarzy właśnie z konkrecjami żelazistymi (słoje). Szczególnie biorąc pod uwagę ten opis żółtego pyłu. Aczkolwiek na pierwszym zdjęciu zastanawiający jest ten rowek przy powierzchni która wygląda na gładką (lewa dolna ćwiartka) takie jakby zaoblenie - ciekaw jestem jak to od boku wygląda. Na czwartej fotce w prawej górnej ćwiartce jest takie jasne pole otoczone ciemnozielonym - też by się detal na to przydał. Odnośnie zdjęcia ze skorupką: widać tam ichnoskamieniałości, ślady drążeń w osadzie. Pod skorupką i nieco na prawo są takie faliste linie - ciekawe co to jest.

W drugiej partii czwarta fotka i dalej to są nory po drążeniach w osadzie (ich odlewy z bardziej odpornej na erozję substancji) - mogą być one zdeformowane (np. rozpłaszczone) i powyginane / "posklejane" ze sobą.

Odnośnie trzeciej grupy to widziałem i miałem do czynienia z czymś takim i wygląda to znajomo ale nie wiem dokładnie co to za skała (nie wiem czy to ma jakiś związek z "Terra rossa" (wodorotlenek żelaza?)) - trzecia i czwarta fotka, to jest pokryte korą wapienną na której są widoczne przekroje odłamków różnych pancerzy - ale to pozostałość po wysortowanych odłamkach i ciężko coś tam zidentyfikować.

Devon

Eh, znów tego dużo...
Żółtawa, miękka skała to może być jakiś słabo zdiagenezowany less albo piaskowiec drobnoziarnisty, pylasty. Skoro miękka to wypreparuj tego małża, jak sugeruje Jinx.
W trzeciej grupie to faktycznie wygląda jak terra rossa... jeśli miękkie - w końcu to zwietrzelina.
Wapienie mogą być triasowe - Wrocław na triasie leży.

jinx · Dołączył: 22 Lut 2017 Posty: 506 Przeczytał: 2 tematy

Zwykłe morskie wapienie, a nie żadna "terra"?

Devon

Jinx, terra rossa to efekt wietrzenia wapieni, mówimy o tych czerwonych elementach.

A srebrne, błyszczące drobinki to raczej muskowit.

jinx · Dołączył: 22 Lut 2017 Posty: 506 Przeczytał: 2 tematy

Myślałem, że określenie "terra rosa" tylko gleb dotyczy... Sad

Devon

W geologii to skała. Ale jakby ją wymieszać z próchnicą pewnie otrzymamy glebę o tej samej nazwie.

tearsens · Dołączył: 07 Kwi 2022 Posty: 15 Przeczytał: 0 tematów

Dzięki wam wszystkim za pomoc! Boję się ruszać, żeby nie zepsuć, ale z drugiej strony kusi mnie, żeby zobaczyć, co jest tam jeszcze, spróbować oczyścić. Muszę poczytać o preparacji, nie mam o tym zielonego pojęcia.

Jednak ten małż to tylko taki malutki kawałek skorupki, wielkości paznokcia. Jest sens go odrywać od skały? Chyba że w głębi może się kryć druga część Smile

jinx · Dołączył: 22 Lut 2017 Posty: 506 Przeczytał: 2 tematy

> Dzięki wam wszystkim za pomoc! Boję się ruszać, żeby nie zepsuć

Wapionki są umiarkowanej urody, więc w razie głodu ciekawości można każdego ustawić na sztorc pomiedzy jakimis podpórkami (albo uchwycić je stopami),
wziąć przecinak ze 3 cm i młotek, i walnąć je wszystkie w płaszczyźnie osadzania, najlepiej w tej płaszczyźnie, w której głównie leżą fosylia.

Jeden z tych kamyków wygląda odrobinę jak wapień bałtycki. Czy to białe w kółku to nie przypadkiem tergit trylobita?

[link widoczny dla zalogowanych]

Bo ta biała kreska tworzy obłą wypukłość, która przechodzi w ostrą wklęsłość...

m24

Odnośnie tego Terra Rosa - piszę teraz z pamięci ale z tego co kojarzę (byłem dość dawno) to w kamieniołomie Kielniki w Olsztynie koło Częstochowy (w pobliżu jest jakaś "stacja geologiczna" - i miejsce jest opisane dla zwiedzających) jest (oczywiście jurajska) skała wapienna opisana jako przykład (ponoć rzadki dla jury) Terra Rosa.

Nie upieram się przy tym terminie ale tak jak napisał Devon w geologii używa się tego terminu wobec skał.

jinx · Dołączył: 22 Lut 2017 Posty: 506 Przeczytał: 2 tematy

Terra rossa to dla mnie terra incognita, jak zreszta cała jura, która jest bardzo rzadka na północny wschód od jurajskiego pasemka,
które biegnie skośnie przez Polskę gdzieś w okolicy strefy T-T (znalazłem tylko jeden jurajski narzutniak w ciagu siedmiu lat poszukiwań).

Pospolity jest natomiast górnoordowicki wapień bałtycki z czerwonymi plamami, ale nie kojarze, zeby gdzieś nazywano jego plamy "terra rossa".
Może dlatego, że to oczywiste...(?)
Albo geneza inna?

Devon

W zamierzchłych czasach XX wieku piękne smugi terra rossy można było zobaczyć w kamieniołomie w Dębniku k/Krzeszowic. Szczególnie wiosną gdy kontrastowała ze świeżą trawką. Teraz niestety jest to teren prywatny więc i dostęp trudny.
A te plamy w wapieniu bałtyckim faktycznie mogą mieć inne pochodzenie choć ich nie widziałem.

jinx · Dołączył: 22 Lut 2017 Posty: 506 Przeczytał: 2 tematy

> mogą mieć inne pochodzenie choć ich nie widziałem.

Plamy wyglądaja podobnie do tych w zapytaniu.
Tutaj okaz z asafidem i lepteną:

[link widoczny dla zalogowanych]

Tu u Rudolpha:

[link widoczny dla zalogowanych]

A tu pod numerem trzecim dalsze przykłady:
(trza troszkę zjechać w dół strony):

[link widoczny dla zalogowanych]

W tym ostatnim linku pisza, ze powstawanie czerwonych plam w Ostseekalku
nie jest całkowicie wyjasnione (ihre Entstehung ist nicht ganz geklärt).

Natomiast brak informacji co do wyjasnień niecałkowitych, czy wyjasnień jakichkolwiek...

Rudolph pisze, ze Ostseekalk przypomina słynny litograficzny wapień płytowy z Solnhofen (ten od "praptaka", miedzy innymi). Chociaż Ostseekalk zazwyczaj nie jest płytowy.
O samych czerwonych plamach facet pisze, że nie wystepują w żadnym innym wapieniu, ale tu pewnie mu chodzi wyłącznie o narzutniaki (?).
Pochodzenia plam nie podaje, natomiast pisze, że w ludowej mowie plamy te nazywane są "krwią Abla".

Skała ta zazwyczaj nie zawiera fosyliów, natomiast jako że wystepuje czesto,
to łupiąc ja regularnie można w końcu się zapoznać z całkiem sporą liczbą zwierzaków.
Niestety z powodu znacznej zbitości (przełam muszlowy) ich preparacja jest koszmarem (wyższa szkoła jazdy - lepiej pokochać ośródki...).

Devon

Nie każda czerwona plama to terra rossa. Tu to raczej zabarwienie świeżej skały, pewnie tlenkami Fe.