FORUM GEOLOGICZNE

Łowca55 · Dołączył: 18 Sty 2022 Posty: 2 Przeczytał: 0 tematów

Witam, zdjęcia kamienia zamieściłem w galerii, bo nie mogę dodać linku. Chciałem zapytać co o nim sądzicie? Znaleziony 30 lat temu w Skarszewach (woj. pomorskie), waga 9,2 kg, przyciąga magnes.

Pozdrawiam!

Devon

My Devon

myślimy, że może to być piaskowiec (to jasne) z limonitem (to ciemne) ale... spróbuj zarysować ciemniejsze, jakby metaliczne fragmenty jakimś gwoździem a fragment jasnej skały wrzuć na kilka godzin do octu albo potraktuj kroplą rozcieńczonego HCl.
Jaki magnes użyłeś ?

Łowca55 · Dołączył: 18 Sty 2022 Posty: 2 Przeczytał: 0 tematów

Malutki magnes neodymowy. Przyciąga z każdej strony równo i nie odpada. Do środków chemicznych nie mam dostępu. Włożę fragment do octu, tylko jakiego efektu mam się spodziewać? Pozdrawiam

jinx · Dołączył: 22 Lut 2017 Posty: 506 Przeczytał: 3 tematy

1. skała żwawo wydziela bąbelki, jej objetość maleje, lub wrecz skała znika
(rozpuszcza sie, jesli jest wystarczająco duzo octu), nie pozostaje zbyt wiele (lub nic) nierozpuszczalnego osadu
=> wapień, czysty/prawie czysty kalcyt
2. skała żwawo wydziela bąbelki, jej objętość maleje tzn. skała rozpuszcza się, ale pozostaje wyraźne nierozpuszczalne residuum
=> wapień/margiel/iłowiec/piaskowiec
3. skala wydziela babelki, traci kształt i rozsypuje sie na piaskowe niezwiezłe reziduum
=> piaskowiec o spoiwie wapnistym
4. skała wydziela bąbelki, ale krótko i nie rozpada się, zachowuje swój pierwotny rozmiar i ksztalt
=> piaskowiec o spoiwie głównie krzemionkowym, nieznaczna zawartośc kalcytu
5. skała nie bąboli, nie rozpuszcza się, zachowuje kształt i objetość
(czyli nic się nie dzieje) => piaskowiec o spoiwie krzemionkowym (lub inna skała)

Devon

Wow, Jinx, uprośćmy to - na powierzchni mają pojawić się bąbelki... lub nie.
Łowca, nie zapomnij o rysie.
Neodymowy przyciągnie prawie wszystko - użyj zwykłego, np. takiego z lodówki.

jinx · Dołączył: 22 Lut 2017 Posty: 506 Przeczytał: 3 tematy

A to niespodzianka! Byłem pewien, ze raczej ochrzanisz mnie za zbytnie upraszczanie, bo przecie nie opisałem kwestii własności reziduum
(jak sie czujemy z danym reziduum na zebach i co to oznacza dla typu skały)
no i cała wyliczanka dotyczy zaledwie linii wapień-piaskowiec, a pominąłem kilka innych mozliwych skał, jak np. "nie do końca zdolomityzowane dolomity", marmury
i kto wie - może nawet jakies skaly nieosadowe zawierające kalcyt.

I jeszcze opowieść a propos sensowności upraszczania, szczególnie odnośnie punku nr 4 powyżej:
Znalazłem kiedyś białawy "domniemany zapiaszczony wapień" z duzymi szczątkami akantodów (5-10 milimetrow), które preparujemy wkładając kamyk do octu.
Tutaj jest ten kamyk z "wielką" (ośmiomilimetrową) spiralą zębową, którą chciałem wydobyć rozpuszczając w occie matriks:

[link widoczny dla zalogowanych]

Podejrzenie padło na wapień, bo takie spirale w 99-ciu przypadkach na sto znajdujemy w wapieniach beyrichiowych.
Po włożeniu kamolca do kuwety napełnionej octem, ruszyły nawet dość żwawo bąbelki, jak to w przypadku wapienia (albo piaskowca zdecydowanie wapnistego).

A trza tutaj zaznaczyć, że zima to była mroźna, i nie mogac doczekac wiosny - zamiast na balkonie rozpuszczałem w kibelku, bo w mieszkaniu cieplej.
Normalnie (tzn. w przypadku wapienia) bąble idą przez kilka godzin, jeśli się wleje jedną czy dwie butelki octu.
Zwykle zostawiam wiec rzecz na balkonie do wieczora lub do nastepnego dnia.

Jako ze jednak kamyk i kuweta znajdowały sie teraz w kiblu, spotkałem sie z nimi ponownie już po kwadransie octowania (tu dyskrecja niech zasłoni niechybną "sekrecję").
Jakież było moje zdziwienie, gdy zobaczyłem, że w kuwecie spokój i cisza - zero reakcji. Z niedowierzania wymieniłem nawet ocet na świeży-nieśmigany,
ale rezultat ten sam - brak jakiejkolwiek reakcji, koniec rozpuszczania.

Z konieczności przystąpiłem więc do mechanicznej preparacji tej spirali, mając nadzieję na to, że częściowe rozpuszczenie kalcytu osłabiło otaczające ciasto skalne.
Niestety, ciasto okazało praktycznie nienaruszone (b. zwięzłe i twarde) więc ekskawacja zamieniła sie w horror, włącznie z połamaniem, oraz "piekłem sklejania" spirali:

[link widoczny dla zalogowanych]

Piszę o tym bo kamyk, który wydawał się w oczywisty sposób kalcytowy
(nieźle bąbolił na początku) okazał się jednak twardym i hardym głównie krzemionkowym piaskowcem/mułowcem.
I to o spoiwie głównie krzemionkowym, pomimo zwodniczego początkowego bąbolenia.
Gdyby więc ograniczyc obserwacje do pierwszej minuty, identyfikacja byłaby nieprawidłowa!

Devon

A bo i sam fakt pojawienia się bąbelków lub piany (po HCl) świadczy tylko i wyłącznie o tym, że w składzie skały jest węglan wapnia. A to czy jest go mniej czy więcej, czy jest to wapień, marmur, piaskowiec czy jeszcze coś innego oceniamy po innych cechach.

jinx · Dołączył: 22 Lut 2017 Posty: 506 Przeczytał: 3 tematy

Ciekawe, że nie tylko amatorskie dżinksy popełniają tę pomyłkę (z bąblowaniem piaskowca), bo można ją nawet znaleźć w przewodniku mineralogicznym.

Otóż dla poszerzenia swych geologicznych horyzontów kupiłem przed chwilą
książeczuchnę dla dzieciątek pt. "Mój pierwszy przewodnik Jaki to kamień?", w którym to przewodniku, w podrozdziale "Reakcja z kwasem solnym HCl", stoi:

"Z kamieni takich, jak wapień i marmur, zaczyna sie uwalniać dwutlenek węgla w postaci pęcherzyków piany.
Takiej reakcji nie ujrzymy na pewno po polaniu kwasem granitu, bazaltu, piaskowca i wielu innych."

Na dodatek na tejże samej stronie (jedenastej) jest fajna fotka testu HCl-em, pod którą napisano:
"Wapień (1) polany HCl wydziela CO2, w przeciwieństwie do granitu (2) i piaskowca (3), które się nie pienią."

Albo więc autor zapomniał o piaskowcu o spoiwie wapnistym,
albo świadomie zignorował te drobne komplikacje, dla prostoty wywodu.
(Albo uważa, że piaskowiec o spoiwie wapnistym to wapień...).

Devon

Sądzę, że chodzi o prostotę. W przewodniku dla początkujących przykłady mają być proste, łatwe, typowe. Piaskowiec o spoiwie węglanowym nie jest sztandarowym piaskowcem.

Geodyk

Wiem, że nie na temat, ale nie przesadzajcie z tym neodymem. Mam w cholerę materiału który przebadałem i tylko jeden lekko przyciąga, a mam ze 3 tony gruzu...

Devon

Z neodymem jest tak samo jak ze stężonym HCl czy utwardzaną stalą. Ich działanie na skałę/minerał jest inne niż opisane w literaturze fachowej a co za tym idzie wnioski z tego działania mogą być błędne.

jinx · Dołączył: 22 Lut 2017 Posty: 506 Przeczytał: 3 tematy

A bazalt to nie może być?
Jak wyglada przecięty piłą bazalt? - Jest jasny czy ciemny?

Na pierwszym zdjęciu na przecięciu ten kamyk wygląda jak typowy wapień,
tzn. jest bardzo jasny, ale rozumiem, że piła mogła go mikroskopijnie poharatać lub przyozdobić pyłem.

Kiedyś Kenny mi tutaj charytatywnie zidentyfikował bazalt,
(jest-li Kenny wciąż wśród żywych?),
który na "nieświeżym pseudoprzełamie" wygląda tak:

[link widoczny dla zalogowanych]

co trochę przypomina jedną z powierzchni rozważanego kamyka:

http://www.geologia.fora.pl/viewimage.php?i=11255

Poza tym na świeżym przełamie mój bazalt jest chyba "dość jasnoszary",
co widać na tym zdjęciu:

[link widoczny dla zalogowanych]

(przypuszczam, że kolor wnętrza oddaje ta owalna szarawa "plamka" na lewo i w dół od środka zdjęcia, bo jest ona najbardziej zagłębiona).

Bazalt pasowałby do faktu, że skała przyciąga (neodymowy, ale jednak) magnes.
(A że z wierzchu nie jest czarna to też nie problem, wskutek długiego leżakowania.)

Pytania mam więc takie:

Czy cięty bazalt może wyglądać tak zwodniczo jasnoszaro?
Czy ta skała to może być bazalt?
I trzecie, pewnie kluczowe pytanie: czy zgłupiałem i bełkoczę?

Devon

Z braku ciekawszych tematów odgrzejmy ten Smile

.
Bazalt jest ciemną skałą, co nie znaczy że musi być czarny jak smoła. Wynika to "z definicji" - bazalt zawiera > 30% minerałów ciemnych a i plagioklazy (główny składnik bazaltu) nie muszą być jasne.
Na pierwszym zdjęciu odcięty kawałek jest raczej ciemnoszary (pomijając rysy od piły). Na drugim zdjęciu ten sam kawałek jest już brązowy. Która barwa jest właściwa ? Tego się nie dowiemy bo autor olał sprawę. Trzecie zdjęcie to powierzchnia zwietrzała. Zwietrzały chalkopiryt może wyglądać podobnie. Jak i wiele innych skał i minerałów.
Twój bazalt jest, moim zdaniem, ciemnoszary. Jeśli to bazalt a nie np. diabaz.
A gdzie zniknął Kenny nie wiem. Miejmy nadzieję, że tylko mu się nie chce pisać.

jinx · Dołączył: 22 Lut 2017 Posty: 506 Przeczytał: 3 tematy

Inny trop jaki tu mozna podjąć dotyczy jasnych obiektów, które widać
na tej brązowej powierzchni cięcia. Na samej górze coś niczym przekrój przez kielich koralowca, a niżej jakby fragmenty łodyg liliowców czy piór morskich.
Takie interpretacje by wskazywały na wapień (czy jakąś osadówkę).
Z drugiej strony, być może mogą to być wypełnione kalcytem/kwarcem szczeliny plus długaśne białe kryształy.
Czy takie długaśne krysztaly to sensowna interpretacja?
Czy raczej należy w tym widzieć liliowcowe plurikolumnalium?
Czy w bazalcie (lub innych skałach) wystepują/mogą wystepować takie długie izolowane kryształy?

Devon

Mnie ta brązowa, chropowata powierzchnia kojarzy się z piaskowcem. Może wapień krynoidowy ?
Zauważ, że na pierwszym zdjęciu, na tym odciętym fragmencie, nie widać owego dużego "kryształu". Czyżby refleks świetlny ? To mogłoby sugerować liliowca. Łodyga pęknięta pod odpowiednim kątem mogłaby dać taki efekt.
Jakoś nie mogę sobie wyobrazić tak długiego kryształu w bazalcie.

jinx · Dołączył: 22 Lut 2017 Posty: 506 Przeczytał: 3 tematy

Piaskowiec chyba może być, bo liliowce są w nim dozwolone,
chociaż ja w piaskowcach znajduję raczej pustki po kalcycie niż sam kalcyt.
Jeśli wapień, to chyba lepiej bez nazwy "krynoidowy", bo mało w nim krynoidów.
Zwykle widuję podpis "krynoidowy", gdy lilijki wręcz "ulewają się", np. tak jak tutaj:

[link widoczny dla zalogowanych]

Jeszcze może jakiś marmur wchodzi w grę.
Kwestię wapniak-bazalt rozwiazałaby kropla octu, jak rozumiem.

Devon

No nie, taki jak ten ostatni to na pewno nie jest.
Ale te dwa to też krynoidowe:
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Marmur to też nie jest.
Rysa, ocet, nowe fotki... cokolwiek mogłoby pomóc ale chyba nic z tego.